%1

Kennis

Snelle uitbreiding EU

illusie of geopolitieke realiteit?

De Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 bracht een schokgolf teweeg in de EU. Binnen vier maanden kregen Oekraïne en Moldavië de status van kandidaat-lidstaat. Het perspectief van een EU met 35 of meer landen wordt ineens serieus besproken. Zo’n forse uitbreiding kan alleen na een ingrijpende hervorming van de huidige EU. Maar hoe dan?

Oekraïne & Rusland
Europese Unie
Opinie

Jonge Russen in Istanbul

Op 21 september kondigde Poetin een 'gedeeltelijke' mobilisatie af. In de dagen daarna hebben veel Russische mannen het land verlaten uit angst naar het front te worden gestuurd. Bert Spiertz sprak en fotografeerde jonge Russen die al eerder hun heil zochten in Istanbul – Europa komen ze niet in. 

Oekraïne & Rusland
vluchtelingen
Kennis

Het Westen op de helling

Het ‘Westen’ heeft na de Tweede Wereldoorlog gestalte gekregen in een aantal instituties. Drie daarvan – EU, G7 en NAVO – kwamen eind juni achter elkaar bijeen. De oorlog in Oekraïne gooide de  eerder vastgestelde agenda’s overhoop. Hoe moet het Westen omgaan met de rollen van vermeende uitlokker van de Russische invasie, gastheer van een massale stroom vluchtelingen, en militaire en financiële steunverlener?

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Kennis

Oekraïne en Rusland: peilingen van publieke opinies

Peilingen in de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne lieten scherpe verschillen zien tussen Europese en Russische publieke opinies. Ook binnen Europa waren de meningen verdeeld.

Oekraïne & Rusland
Nieuws

Stijgende voedselprijzen door oorlog Oekraïne

Van Peru tot Zimbabwe en Pakistan stijgen de voedselprijzen gigantisch. Niet alleen voor graan, maar ook voor suiker, zonnebloemolie en maïs leunen veel landen op de export uit Oekraïne en Rusland. Van 2016 tot nu is de Food Price Index met 58,5 procent gestegen.

Oekraïne & Rusland
voedsel
Nieuws

Consequenties van Poetins oorlog in Europa

Deze maand juni staan de NAVO en de EU voor belangrijke beslissingen, waarin de oorlog in Oekraïne geducht meeweegt. Virginie Mamadouh en Herman van der Wusten geven een korte voorbeschouwing. Meer in het septembernummer van Geografie.

Oekraïne & Rusland
Nieuws

Wereldwijde afhankelijkheid van graan

De term 'graanschuur van de wereld' kwam de afgelopen weken vaak voorbij in het nieuws. Oekraïne is voor veel landen de belangrijkste bron van graanimport. Wereldwijd is de afhankelijkheid van graan groot. Hebben we straks geen boterham meer als ontbijt?

Oekraïne & Rusland
Nieuws

Russisch onderwijs: van aangepaste atlassen tot een speciale vredesmissie

De Volkskrant berichtte vanmorgen: 'De Russische indoctrinatie begint al bij de kleuters: "Er is geen oorlog, maar een speciale vredesmissie"'. Deze indoctrinatie is al langer aan de gang. Harry van den Berg schreef in februari 2015 over aangepaste Russische schoolatlassen en Jacques Bazen in april 2019 een drieluik over het Russische aardrijkskundeonderwijs.

Oekraïne & Rusland
onderwijs
Rusland
Kennis

Strijd in Oost-Oekraïne begon in 1991

Het conflict rondom de Donbas en de Krim bestaat al vanaf het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 en sleept zich sindsdien voort. De voormalige deelrepublieken verwijten elkaar over en weer dat ze de contracten over de verdeling van leger en vloot niet nakomen. 

Oekraïne & Rusland
Kennis

Rusland vernietigt waterblokkade Krim

In 2015 beschreef Henk Donkers in Geografie hoe Oekraïne – in reactie op de Russische annexatie van de Krim in 2014 – de watertoevoer naar het schiereiland blokkeerde. Dit leidde tot een groot watertekort. Volgens Russische berichtgeving heeft Poetin de blokkade afgelopen februari laten opblazen.  

Oekraïne & Rusland
Oekraïne
Kennis

Ontstaan van de Oekraïense grenzen

Op 28 februari jl. gaf Leo Paul in een snel georganiseerd KNAG-webinar aan AK-docenten uitleg over het ontstaan van de Oekraïense grenzen, om te gebruiken in hun lessen. Dit artikel vormt hiervan de weerslag, met de nodige aanvullingen naar aanleiding van vragen.

 

Oekraïne & Rusland
grenzen
Oekraïne
Rusland
Opinie

Taalstrijd naar de achtergrond

Acht jaar geleden sloot Germ Janmaat in het interview ‘Taalstrijd in de Oekraïne’ (Geografie mei 2014) af met de opmerking dat het verminderen van gevoelde verschillen tussen Russisch en Oekraïens sprekenden de enige manier zou zijn om het land bijeen te houden. Dat scenario voorzag niet in een interventie van buiten, zo vertelt hij telefonisch vanuit Londen.

Oekraïne & Rusland
taal
Oekraïne
Kennis

Energietransitie en geopolitiek

De Russische invasie in Oekraïne laat ons nadenken over onze energie-afhankelijkheid van andere landen. Hoogleraar Maarten Hajer (faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht) legt uit hoe we sneller onafhankelijk kunnen worden en daarmee de energietransitie versnellen.

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Oekraïne
Rusland
Nieuws

Meer dan 2 miljoen mensen vluchten Oekraïne uit

Het Operational Data Portal van de UNHCR houdt dagelijks bij hoeveel mensen Oekraïne zijn ontvlucht. 

Oekraïne & Rusland
Oekraïne
Nieuws

Watercrisis op de Krim

Een rapportage van NRC (13 april) toont de grote watercrisis waarin de Krim zich bevindt. In 2015 beschreef Henk Donkers in Geografie de achtergronden van deze crisis. 

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
water
Oekraïne
Rusland
Kennis

Gazprom: Pion in het schaakspel van het Kremlin

Het Russische bedrijf Gazprom begon in 2018 met de aanleg van de Nordstream II, een nieuwe gaspijpleiding richting West-Europa. Er is veel discussie over de afhankelijkheid die deze leiding zou veroorzaken. Hoe je het ook wendt of keert: Gazprom is sterk verweven met de Russische staat.

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Rusland
Kennis

De Krim in het klassenuur

In 2014 annexeerde Rusland de Krim, of zoals de Russen zeggen, stemde de bevolking massaal voor aansluiting bij Rusland. Hoe heeft deze gebeurtenis een plek gekregen in het Russische onderwijs?

Oekraïne & Rusland
onderwijs
Rusland
Kennis

Ruslands vloek

Van Rusland wordt wel gezegd dat het een gevangene van zijn eigen geografie is. De drang naar ijsvrije havens bepaalt al eeuwenlang het buitenlands beleid. Daarom annexeerden de Russen de Krim en zien ze nieuwe perspectieven in het afsmelten van poolijs.

Oekraïne & Rusland
Rusland
Kennis

Nog geen peil op te trekken: referendum over associatieverdrag met Oekraïne

Op 6 april is het Nederlandse referendum over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. De initiatiefnemers zijn niet alleen tegen het verdrag, maar verzetten zich ook tegen de toenemende Europese politieke samenwerking. Fungeert de uitslag als breekijzer voor meer Nederlandse zeggenschap? Of maakt een Nederlands ‘nee’ het alleen maar zwaarder voor de EU om de voortslepende crises rond de euro, Brexit en vluchtelingen te beteugelen?

 

Oekraïne & Rusland
Nederland
Oekraïne
Kennis

Water als wapen in de strijd tussen Oekraïne en Rusland

Oekraïne heeft de watertoevoer naar de door Rusland geannexeerde Krim afgesloten. Daarmee valt de hoofdslagader van de watervoorziening op het schiereiland, ooit aangelegd door de Sovjet-Unie, grotendeels droog. Hoe reageren de Russen daarop?

 

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
water
Oekraïne
Rusland
Kennis

Nabuurschapsbeleid in vlammen

Oekraïne en Libië zijn twee van de staten waarop het Europese Nabuurschaps beleid zich richt. Dat beleid is dubbelzinnig en schiet hoe dan ook tekort. Dit kan de komende tijd leiden tot scherpe repercussies, onder andere op de toch al zo omstreden toestroom van migranten. Een vraagstuk van nieuwe geopolitiek.

Oekraïne & Rusland
migratie
Oekraïne
Libië
Kennis

Snelle aanpassing Russische schoolatlassen

Een schoolatlas actualiseren vergt doorgaans heel wat tijd. Moskou besliste vorig jaar maart dat er in september, vóór aanvang van het nieuwe schooljaar, nieuwe atlassen én een nieuw leerplan aardrijkskunde moesten komen, waarin de Krim onderdeel is van de Russische Federatie. En zo geschiedde.

 

Oekraïne & Rusland
cartografie
onderwijs
Rusland
Kennis

Energie als veiligheidsvraagstuk

De crisis rond de Oekraïne onderstreept nog eens hoezeer de EU voor de dekking van energiebehoeften is aangewezen op Rusland. Die afhankelijkheid maakt kwetsbaar en de energiedekking wordt nu scherper als veiligheidsvraagstuk gezien.

 

Oekraïne & Rusland
energie
Kennis

Burgerlijk nationalisme: De Oekraïense revolutie bezien vanuit Lviv

De stad Lviv is de bakermat van de pro-Oekraïense beweging, die zich de afgelopen maanden verspreidde naar het oosten van Oekraïne. Journalist Michiel Driebergen woont en werkt in deze stad en legt uit hoe dat komt.

 

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Oekraïne
Kennis

Taalstrijd in Oekraïne

Na de Russische annexatie van de Krim wacht de Oekraïne gespannen op wat volgt. Ook in het zuiden en oosten van het land wonen grote groepen Russisch sprekenden. Taal blijkt een grotere splijtzwam in de samenleving te zijn dan velen voor mogelijk hielden, aldus Germ Janmaat.

 

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Oekraïne