Snelle aanpassing Russische schoolatlassen
Een schoolatlas actualiseren vergt doorgaans heel wat tijd. Moskou besliste vorig jaar maart dat er in september, vóór aanvang van het nieuwe schooljaar, nieuwe atlassen én een nieuw leerplan aardrijkskunde moesten komen, waarin de Krim onderdeel is van de Russische Federatie. En zo geschiedde.
In Nederland verschijnt er zo om de vijf jaar een nieuwe druk van de Grote Bosatlas. De uitgever heeft niet alleen tijd nodig om kaarten aan te passen, maar ook om uit te zoeken welke onderwerpen de komende jaren belangrijk zullen zijn in het onderwijs. De uitgever bepaalt op basis daarvan zelf welke kaarten hij in de atlas opneemt. In Rusland gaat dat sneller. Met de ‘verovering’ en het besluit tot aansluiting van de Krim bij de Russische Federatie was er voor het Russische onderwijs blijkbaar een directe noodzaak alle kaarten in aardrijkskundeschoolboeken aan te passen. En dat niet alleen.
Staat bepaalt
Terwijl in Nederland scholen zelf verantwoordelijk zijn voor het leerplan en aan de hand daarvan een methode kiezen, mogen in Rusland alleen schoolboeken, en dus ook schoolatlassen, gebruikt worden die goedgekeurd zijn door een staatscommissie. De invloed van de staat gaat hier dus veel verder dan in Nederland. De Russische overheid bepaalt niet alleen de leerstof, maar ook hoe deze aangereikt wordt. Op die manier kon ze er in enkele maanden een compleet nieuw pakket aardrijkskunde doordrukken.
In het Russische onderwijs komt in klas 8 vanouds het eigen woongebied aan de orde. Tot 1990-1991 betrof dit eigen woongebied de hele Sovjet-Unie. De atlassen veranderden weinig qua kaartbeeld en bevatten vooral topografische kaarten en thematische kaarten over klimatologische, geologische, bodemkundige aspecten van de totale Sovjet-Unie en regiokaarten met de vindplaatsen van de voornaamste delfstoffen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden de Russische atlassen langzaam aangepast, en in de schoolboeken werd het eigen gebied/land beperkt tot de Russische Federatie. De informatie bleef daarbij vooral topografisch, fysisch-geografisch en economisch-geografisch van aard.
Russische Krim
Maar de nieuwe schoolatlas, voorgeschreven door de staatscommissie en ingevoerd per september 2014, bevat opeens veel meer. Ten eerste is het aantal kaarten in de atlas toegenomen, met name over economisch-geografische onderwerpen. Pikanter is dat alle kaarten de Krim weergeven als onderdeel van de Russische Federatie. Waar de rest van de wereld nog altijd terughoudend is over de annexatie van de Krim eind maart, heeft Moskou in het voorjaar van 2014 blijkbaar al beslist dat de Krim als onderdeel van de Russische Federatie weergegeven moest worden in de nieuwe schoolatlassen, dat deze per september 2014 beschikbaar moesten zijn en dat er dan ook een nieuw leerplan aardrijkskunde moest worden ingevoerd. Hoe snel en makkelijk kan het gaan als de staat bepaalt wat kinderen leren!
Maar er is meer aan de hand in de Russische schoolaardrijkskunde. Voor het eerst zijn er in de aardrijkskundeatlas ook historische kaartjes opgenomen die de ontwikkeling van het Russische territorium tot 1915 aangeven. Aardrijkskunde gaat hier verder dan alleen beeldvorming over de huidige indeling van de wereld. De Russische schoolaardrijkskunde is officieel onderdeel van beeldvorming geworden.
