KNAG hernoemt Planciusmedaille tot Atlasmedaille

Het KNAG-bestuur heeft de naam van de Planciusmedaille gewijzigd in de Atlasmedaille. Dit werd tijdens de algemene ledenvergadering op 17 juni 2025 bekend gemaakt. Deze eremedaille wordt uitgereikt aan personen die zich uitzonderlijk verdienstelijk hebben gemaakt voor de aardrijkskundige wetenschap. De naamswijziging is ingegeven door het debat over het koloniale verleden en de rol van Petrus Plancius daarin.

Plancius (1552–1622) was een invloedrijk kaartenmaker en stimulator van de Nederlandse zeevaart. Zijn werk droeg bij aan de bloei van de cartografie, maar ook aan de exploratie en exploitatie van grote delen van de wereld in de 17e en 18e eeuw. Hoewel zijn motivatie deels religieus was, speelden ook politieke en commerciële belangen een rol. Het door Plancius vervaardigde kaartmateriaal en aanmoedigen en faciliteren van de zeevaart en handel speelden een grote rol bij de koloniale expansie met grootschalige wereldwijde commerciële uitbuiting van gebieden, landschappen, volkeren en mensen tot gevolg. De oorspronkelijke inscriptie ‘De handel volgt de wetenschap’, zoals sinds de instelling van de medaille bij het 40-jarige jubileum van het KNAG in 1913 aangebracht op de achterkant, weerspiegelt de eerdere tijdsgeest.

In het huidige dekolonisatiedebat acht het KNAG-bestuur de naam Planciusmedaille voor de onderscheiding niet langer passend. 

De nieuwe naam, Atlasmedaille, verwijst naar de mythologische figuur Atlas, die hemel dan wel aarde draagt. Deze symboliek past bij de mensen die deze medaille ontvangen, zij die de aardrijkskundige wetenschap figuurlijk op hun schouders dragen. Allen die de Planciusmedaille in het verleden uit handen van het KNAG kregen, hebben zich zeer verdienstelijk gemaakt voor de wereldwijde geografie – dat blijft vanzelfsprekend voorop staan.

Met deze stap en blijvende uitleg over de naamwijziging op geografie.nl wil het KNAG recht doen aan zowel het verleden als de waarden van vandaag.