Boos in Europa

Europese verkiezingen in tijden van polycrisis

Het Europees Parlement wordt in juni voor de tiende keer direct gekozen, ook door Nederlandse kiezers. Er staat veel op het spel in een tijd waarin meerdere crises in elkaar grijpen en er veelstemmige protesten klinken.

De zes lidstaten die in 1957 het verdrag voor de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) ondertekenden, gingen er al meteen vanuit dat er een direct gekozen volksvertegenwoordiging moest komen – direct gekozen door de burgers dus. Maar de lidstaten hadden ruim twintig jaar nodig om het eens te worden over hoe dat moest. Eigenlijk kwamen ze er niet uit. De Europese verkiezingen zijn in feite een verzameling nationale verkiezingen. Zelfs de dag waarop gestemd wordt, verschilt. Ook werden de zetels verdeeld over de lidstaten en is het kiesstelsel nationaal bepaald. De meeste landen hebben kiesdistricten, maar bijvoorbeeld Nederland niet. De kandidaten worden genomineerd door nationale politieke partijen; die zijn wel vaak lid van Europese federaties. 

Het Europees Parlement (EP) heeft gaandeweg veel meer bevoegdheden gekregen en veel meer macht als medewetgever naast de Raad van de Europese Unie (die bestaat uit ministers uit de regeringen van alle EU-landen). Ook is het parlement groter geworden, omdat de unie inmiddels 27 lidstaten telt. Daarbij presenteren de Europese partijen tegenwoordig Europese verkiezingsprogramma’s. Toch figureren in de campagnes vooral de nationale partijen en de nationale kandidaten.