EU-steun voor democratie weinig effectief

Nieuwe lente of herhaling van zetten?

‘De mensen van Wit-Rusland moeten in alle vrijheid zelf hun eigen toekomst kunnen bepalen. Ze zijn geen pionnen op het schaakbord van een ander’, zei Ursula von der Leyen in haar State of the Union-toespraak op 16 september 2020. Mooie woorden van de voorzitter van de Europese Commissie, maar hoeveel ruimte is er? En wat wil de bevolking in het land zelf daarmee?

In een land met diverse separatistische regio's werd de nationale politiek steeds gedomineerd door één partij, afwisselend links en centrum-rechts. Door de opkomst van nieuwe spelers moet er nu een coalitie gevormd worden. Catalonië koerst aan op afscheiding. Zullen de Basken dit voorbeeld volgen?

Hong Kong heeft sinds het in 1997 van Britse in Chinese handen overging een status aparte binnen China: ‘one country - two systems’. Tot 2047 heeft het als special administrative region deels zijn eigen wetten en regels en een beperkte vorm van democratie. Met de nadruk op ‘beperkt’: de bevolking mag een deel van zijn bestuur zelf kiezen, maar de kandidatenlijst wordt grotendeels ingevuld door Beijing en de lokale Beijing-vriendelijke elite. Bij de verkiezingen op 4 september kreeg de democratische oppositie het toch voor elkaar om acht van de zeventig zetels te veroveren. Zo kreeg de ‘Umbrella Revolution’ van 2014, hoopvol begonnen maar eindigend in frustratie, toch nog een onverwacht politiek vervolg.