geografie 2024 | 1

Geografie
januari 2024

Hoe lees je een oude kaart? | Tales from the Black Sea | De Tweede Kamer in kaart | In de lijn van Dan: Amersfoort | Mini-mysterie rond een kaart van Nederlands-Indië uit 1873 | Twee miljoen jaar evolutie van vegetatie en klimaat in de noordelijke Andes | Gelderland in tien staten | Beeldvorming op school: hoe ziet armoede eruit?

Kennis

Hoe lees je een oude kaart?

Aan de hand van twee willekeurig gekozen kaarten uit de collectie van het KNAG laten de auteurs zien dat je een kaart op allerlei manieren kunt analyseren en interpreteren. Ze gebruiken daarvoor het handboek Oude kaarten lezen, waaraan ze zelf meeschreven. Dat smaakt naar meer.

Historische cartografie
historische geografie
Opinie

Tales from the Black Sea

De Zwarte Zee vormt al bijna tien jaar het treurige toneel van de strijd tussen Rusland en Oekraïne. Maar er grenzen meer landen aan deze zee, met evenzovele verhalen. Bert Spiertz brengt ze tot leven in prachtige beelden. 

fotografie
Kennis

De Tweede Kamer in kaart

In aanloop naar de verkiezingen afgelopen november betoogden enkele politieke partijen dat het tijd was voor rigoureuze maatregelen om de stem uit ‘de regio’ beter te horen in het parlement. Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) pleitten zelfs voor herinvoering van een districtenstelsel. Waar kwamen Tweede Kamerleden de afgelopen dertig jaar vandaan? En is er een verband tussen regionale (onder)vertegenwoordiging en regionale onvrede?

verkiezingen
Opinie

Amersfoort

De route van Bloemendaal naar Duiven volgt de Eem, waar het landschap na een voorde verandert. Het maaiveld stijgt boven NAP, en afwatering verloopt via beken als Barneveldsche Beek. Historische documenten roepen vragen op over de aanwezigheid van een echte rivier bij Amersfoort. Deze inzichten zijn relevant voor klimaatbestendige stadsplanning, wellicht door water langer vast te houden in een doorstroommoeras.

In de lijn van Dan
Kennis

[8] Mini-mysterie rond een kaart van Nederlands-Indië uit 1873

In de collectie van het KNAG bij het Allard Pierson in Amsterdam bevindt zich deze kaart van Nederlands-Indië uit 1873. Vooral de rode tekst rechts onderin intrigeert. Want wat is een ‘premie-kaart’?

Historische cartografie
Cartografische leeftijdgenoten
cartografie
Kennis

Twee miljoen jaar evolutie van vegetatie en klimaat in de noordelijke Andes

Een bergmeer op 2550 m hoogte waarvan de bodem langzaam wegzakte, heeft de evolutie van de vegetatie en het klimaat in de noordelijke Andes gedurende twee miljoen jaar vastgelegd in ruim een halve kilometer sediment. Paleo-ecologen van de Universiteit van Amsterdam werken al veertig jaar aan het ontrafelen van dit archief.

Colombia
Kennis

Gelderland in tien staten

Kaarten werden vroeger gedrukt van koperplaten, waarin de lijnen en letters waren gegraveerd en/of geëtst. Een van de voordelen van dit procedé was dat de graveur na verloop van tijd wijzigingen in de plaat kon aanbrengen. De kaart van Gelderland van Frederick de Wit uit de 2e helft van de 17e eeuw is maar liefst negenmaal gewijzigd, zodat er tien verschillende ‘staten’ van die kaart zijn.

Historische cartografie
cartografie
Kennis

Hoe ziet armoede eruit?

Welke beelden laat jij zien in een les over armoede? En wie haal je aan als deskundigen? De armen zijn vaak niet-wit, de deskundigen juist wel. Hoog tijd om af te rekenen met zulke stereotiepe beelden. 
Kennis

Integratie rekenen-wiskunde en geografie

Rekenen en wiskunde staan bij de meeste scholen dagelijks op het programma. Aardrijkskunde biedt bij uitstek realistische en authentieke contexten om deze basisvaardigheden toe te passen. Het wisselen van perspectief tussen de twee vakken draagt bij tot betekenisvol leren. 

Basisvaardigheden bij AK
onderwijs
Opinie

Van harte aanbevolen: kinderboeken voor in de klas

In vorige rondes moest de jury wel eens titels opzijleggen vanwege hun historische insteek. Dit keer hadden veel boeken natuur als thema: vooral dieren, maar ook planten en bomen. En  de klimaat- en milieuproblematiek. Naast het winnende Dit was de plastictijd tippen de juryleden eigen favorieten.

Glazen Globe
Kennis

Concept mapping

De wereld bestaat uit steeds meer verbanden en complexere vraagstukken. Hoe kunnen leerlingen die ontrafelen? Mariëlle Brouwer en Tom Wils gingen aan de slag met een lesson study om dit te onderzoeken.

onderwijs
Opinie

Boeken 2024 | 1

  • Boland, C. Reuchlins reis. De Holland-Amerika Lijn en de landverhuizers. 
  • Metze, M. Hoog spel. De politieke biografie van Shell. 
  • Hein, C., Van Mil, Y, & Azman-Momirski, L. Port City Atlas. Mapping European Port City Territories. 
  • Hospers, G-J. Europa op ooghoogte. Onderweg in stad en regio. 
  • Volkers, K. Van Dorestad naar Dokkum. In de voetsporen van Bonifatius. Een modern pelgrimspad. 
  • Buist, H.J. (red.). Wolken, weer en meer.
Boeken
Opinie

Zo klonk Nederland: van mammoet tot halsbandparkiet [podcast]

Podcasts
Nieuws

O&L 2024 | 1

  • Handleiding Toekomstdenken in de klas
  • Leren met het CBS
Onderwijs & Lesmateriaal
onderwijs
Verder in dit nummer:

Hoe lees je een oude kaart? | Tales from the Black Sea | De Tweede Kamer in kaart | In de lijn van Dan: Amersfoort | Mini-mysterie rond een kaart van Nederlands-Indië uit 1873 | Twee miljoen jaar evolutie van vegetatie en klimaat in de noordelijke Andes | Gelderland in tien staten | Beeldvorming op school: hoe ziet armoede eruit?