geografie september 2022

Geografie
september 2022

Geografie is het tijdschrift over actuele ruimtelijke vraagstukken. Naast het magazine biedt deze website lesmateriaal en borting op diverse boeken, studiedagen en meer.

Kennis

Groei en ontvolking. De twee gezichten van Spanje

In 2019 bereikte het inwonertal van Spanje een recordhoogte van 47 miljoen door een sterk positief migratiesaldo. Een jaar later nam de bevolking echter voor het eerst in jaren af vanwege het lage aantal geboorten en de door covid-19 stilgevallen buitenlandse migratie. Het Spaanse binnenland kampt al veel langer met leegloop.
Kennis

Een kanaal op de meseta. Toeristische ontwikkeling kan ontvolking niet stoppen

Op de Spaanse hoogvlakte ligt een 18e-eeuwse trekvaart: het Canal de Castilia. Sinds dertig jaar probeert men het in verval geraakte kanaal om te toveren tot een toeristische attractie. Dit om de ontvolking van het gebied tegen te gaan. Maar de geschiedenis lijkt zich te herhalen; de enorme investeringen komen te laat.

toerisme
Kennis

Nieuwe plattelanders in Spanje doen verlaten dorpen herleven

Honderden dorpen in Spanje zijn al decennia verlaten. Gebouwen vervielen tot met bramen overwoekerde ruïnes, en erosie van de verwaarloosde akkers leidt tot het dichtslibben van stuwmeren. Maar er is hoop voor dit Spaanse erfgoed. In sommige gehuchten strijken nieuwe bewoners neer die de huizen herbouwen en de akkers inzaaien.
Kennis

Lavanha's kaart van Aragón

Midden 17e eeuw bereikte de Amsterdamse productie van grote encyclopedische atlassen een hoogtepunt. Deze bevatten niet alleen kaarten maar ook veel tekst. De uitgevers Johannes Janssonius en Joan Blaeu poogden elkaar de loef af te steken door steeds een grotere atlas te produceren dan de ander. Wat dat betekende voor de kaarten, wordt duidelijk aan de hand van een kaart van het Spaanse platteland.

cartografie
Kennis

(G)een eerlijke kans op een gezond leven. Ruimtelijke segregatie van gezondheid

Hoogopgeleiden leven in Nederland 5 jaar langer, en 15 jaar langer in als goed ervaren gezondheid, dan laagopgeleiden. Ook ruimtelijk is gezondheid ongelijk verdeeld en draagt daarmee bij aan de kloof tussen arm en rijk. Gemeenten gaan voorop in een lokale, integrale aanpak.

Nederland
ruimtelijke segregatie
gezondheid
Kennis

Uitverkoop van Griekenland? Privatisering sinds de Griekse crisis

Aan de financiële steun die het noodlijdende Griekenland ontving van de EU en het IMF, zijn keiharde voorwaarden verbonden naar neoliberaal recept. Op korte termijn levert de uitverkoop van staatsbedrijven fors geld op. Maar we weten inmiddels allemaal hoe risicovol privatisering van vitaal en strategisch staatsbezit is.

Europese kwestie
Opinie

Spaarnwoude, Halfweg, Schiphol

Fysisch geograaf Dan Assendorp loopt van zijn geboortegrond op de oude duinen nabij Santpoort naar zijn huidige woonplaats op het rivierduin bij Duiven. Stap voor stap toont hij een dwarsdoorsnede van de fysische en historische geografie van Nederland. Hij vervolgt zijn weg via de 'Mooien Hel'.

In de lijn van Dan
fysische geografie
historische geografie
Kennis

Het Westen op de helling

Het ‘Westen’ heeft na de Tweede Wereldoorlog gestalte gekregen in een aantal instituties. Drie daarvan – EU, G7 en NAVO – kwamen eind juni achter elkaar bijeen. De oorlog in Oekraïne gooide de  eerder vastgestelde agenda’s overhoop. Hoe moet het Westen omgaan met de rollen van vermeende uitlokker van de Russische invasie, gastheer van een massale stroom vluchtelingen, en militaire en financiële steunverlener?

Oekraïne & Rusland
geopolitiek
Kennis

IJzig Noordoost-Duitsland

De geschiedenis van de teruggang van Scandinavisch landijs is in Noord-Duitsland makkelijk te volgen. Met de jongste sporen aan de Oostkust bij Nienhagen.

geologie
Kennis

Subregional Human Development Index. Hoofdsteden en regionale ongelijkheid

Onderzoek naar regionale ongelijkheid werd lange tijd bemoeilijkt door de gebrekkige en versnipperde gegevens. Er is nu een fantastische datamijn, de Subregional Human Development Index, waaruit wetenschappers, docenten, studenten en scholieren vrijelijk kunnen putten. Zo blijkt de regionale ongelijkheid in het tijdperk van neoliberalisme over de hele linie verminderd – maar niet qua inkomen.    
Opinie

Ramptoerist

Na de uitbraak van covid-19 vloog ze direct over Wuhan. Ze vergaapte zich aan de smerigheid in havensteden in Afrika. Zonder koffers of vliegschaamte.... met Google Earth.
Opinie

Stadssafari Utrecht

Aardrijkskunde vanuit een open bus. Op flitsbezoek in verschillende wijken van Utrecht, om te kijken naar kenmerken van de wijken, huizen en bewoners. Zien we renovatie of restauratie? Duurzame of creatieve stad? Ik ben met 4 havo van het St. Bonifatiuscollege in Utrecht op Stadssafari, georganiseerd door aardrijkskundedocenten Tim Schuring en Freek Jutte.

onderwijs
Opinie

Bureau Buitenland [podcast]

Volgens de makers van Bureau Buitenland hoor je in deze podcast internationaal nieuws, reportages en geopolitieke analyses, met achtergronden en opmerkelijke verhalen.

Podcasts
Opinie

'Goh, dat zie je niet vaak...' [podcast]

Een podcast over het kleuteronderwijs. In seizoen 2 (schooljaar 2020-2021) komt elke aflevering een vakgebied aan bod, zo ook aardrijkskunde

Podcasts
Opinie

Boeken Geografie september 2022

  • Gibling, M. River planet; Rivers from deep time to the modern crisis. Dunedin, 226 p., € 57.
  • Noordhoff, I. Ontaard land. De strijd van een Groninger tegen de gasregenten. Atlas Contact, 302 p., € 22.
  • Buelens, G. Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. Querido Facto, 323 p., € 20.
  • Bokern, F. Crapuul. Kroniek van een krottenwijk. Van Oorschot, 366 p., € 25.
recensie